คำขยาย (นามบอกสภาพ)

وصف منصوب يبين هيئة ما قبله من فاعل أو مفعول به أو منهما معا , أو من غيرهما عند وقوع الفعل .

หาล (الحَالُ)  คือ  คำนามมันศูบ (อ่านสระท้ายด้วยฟัตหะฮฺตันวีน) เป็นคำขยายประธาน หรือ กรรม หรือขยายทั้งสองในเวลาเดียวกัน

ตัวอย่างประโยค เช่น 

1-  ظَهَرَ القمرُ هلالاً

                                                  ดวงจันทร์ได้ปรากฏขึ้น ในสภาพจันทร์เสี้ยว  

 

ในประโยคนี้หาล คือ ฮิลาลัน (จันทร์เสี้ยว) ซึ่งทำหน้าที่ขยายประธาน อัลกอมัร (ดวงจันทร์) ขณะที่ปรากฏขึ้น ซึ่งลักษณะหรือสภาพจันทร์เสี้ยวตามธรรมชาติแล้วดวงจันทร์จะเปลี่ยนแปลงไปตามปรากฏการณ์ข้างขึ้นข้างแรม 

2-  أَبْصَرْتُ النجومَ متلألئةً

ฉันมองเห็นดาวต่างๆ ในสภาพระยิบระยับ

ในประโยคนี้หาล คือ อันนุญูมมา ซึ่งทำหน้าที่ขยายกรรม (ดวงดาวต่างๆ) ขณะที่มองเห็น

3-  فَحَصَ الطبيبُ المريضَ جالسَيْنِ

หมอตรวจผู้ป่วย (ทั้งสองคนอยู่ในสภาพนั่ง)

ในประโยคนี้หาล  คือ ญะลีซัยนิ  (ทั้งสองคนอยู่ในสภาพนั่ง)  ขณะทำการตรวจ   ส่วนอัฏฏอบีบุ และ อัลมะรีฎอ คำทั้งสองทำหน้าที่ๆ  แตกต่างกัน จะเห็นได้ว่าประธานของประโยคนี้ คือ หมอ (อัฏฏอบีบุ) ส่วนกรรม ของประโยคนี้ คือ อัลมะรีฎฎอ(ผู้ป่วย)

** หาลในตัวอย่างนี้เป็นทวิพจน์ เพราะขยายคำนามสองชนิด คือ ประธาน และกรรมนั่นเอง

4-  اِستَرْجَعَ المساهمُ قيمةَ أسهُمِهِ كاملةً

ผู้ถือหุ้นได้เรียกคืนค่าหุ้นของเขาทั้งหมด

หาลในประโยคนี้  คือ กามิละตัน (ทั้งหมด, สมบูรณ์) ทำหน้าที่ขยายคำว่า อัลมะสาฮิมุ (ผู้ถือหุ้น) ในขณะที่เขาขอคืนเงินในหุ้นส่วน

5-  اِسْتَقْبَلَ الرجلُ وزوجتُهُ ضيوفَهُمْ باسمينِ

ชายผู้นั้นและภรรยาของเขาต้อนรับบรรดาแขกในสภาพยิ้มแย้ม

หาล ในประโยคดังกล่าว คือ  บาสิมัยนี (ทั้งสองยิ้มแย้ม) ทำหน้าที่ขยายประธาน คือ อัรรอญุลลุ และเซาญะตุ (الرجل وزجته) ในขณะที่ทั้งสองกำลังรับแขก (ทั้งสองอยู่ในสภาพยิ้มแย้ม)

6-  يُشربُ الماءُ مثلجاً

เขากำลังดื่มน้ำเย็น (ในสภาพเย็นยะเยือก)

หาล ในประโยคดังกล่าว คือ มุซัลละญัน (เย็นยะเยือก) ทำหน้าที่ขยายกรรม คือ บอกสภาพของน้ำในขณะที่เขาดื่ม

7-   الشَّايُ ساخنًا ألذُ منه بارداً

ชาร้อนอร่อยกว่าชาเย็น

หาล ในประโยคดังกล่าว คือ สาคินัน (ร้อน) และ บาริดัน (เย็น) ทำหน้าที่ขยายหรือบอกสภาพของชา  ซึ่งทำหน้าที่เป็นภาคแสดง (มุบตะดะอฺ)  ของประโยค

** صَاحِبُ الحَالِ –    الاسم الذي تكون له الحال

ศอหิบุลหาล   (صاحب الحال)   คือ ชื่อเรียกคำนามที่ทำหน้าที่ขยายคำนามในประโยค (อัลหาล) 

ที่มา http://www.schoolarabia.net/arabic/el7al/el7al1.htm

About Author :

อิบนุ อะหมัด |  นามแฝง
นักเขียน นักแปลสมัครเล่น ผู้มีความสนใจในการเรียนรู้
ภาษาอาหรับ  เจ้าของพื้นที่ความคิด "บล็อกสนทนาประสาอาหรับ" 
Follow him @ emronpsu52.blogs | Facebook